Cyberbezpieczeństwo

Czym jest cyberbezpieczeństwo?

       Rozwój społeczny i gospodarczy w coraz większym stopniu zależny jest od szybkiego i nieskrępowanego dostępu              do informacji. Od sprawności i stabilności systemów teleinformatycznych zależy funkcjonowanie całego państwa. Od wielu lat wzrasta liczba zagrożeń i incydentów bezpieczeństwa. Każdy incydent to ryzyko naruszenia bezpieczeństwa obywateli – przejęcia danych osobowych, naruszenia prywatności, utraty pieniędzy, a nierzadko też zdrowia. Należy temu skutecznie przeciwdziałać.

       Cyberbezpieczeństwo to odporność systemów informacyjnych na działania naruszające poufność, integralność, dostępność i autentyczność przetwarzanych danych lub związanych z nimi usług oferowanych przez te systemy.

                                                                                 Definicja według ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.                                                                                                              o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa                                                                                                                                     (Dz.U.2023.913 t.j. z dnia 2023.05.15)

Krajowy system cyberbezpieczeństwa powstał po to, by chronić cyberprzestrzeń i zapewnić bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych, z których codziennie korzystają obywatele RP i na których opiera się szereg usług kluczowych                 do prawidłowego funkcjonowania państwa. Ochrona ta polega m.in. na:

• monitorowaniu sieci, urządzeń, programów,
• reagowaniu na zagrożenia i incydenty,
• edukacji w zakresie bezpiecznego korzystania z sieci,
• prowadzeniu badań i analiz w zakresie wykorzystania nowych technologii,
• wsparciu podmiotów krajowego systemu cyberbezpieczeństwa w realizowaniu założeń dotyczących cyberbezpieczeństwa.    

Wszystko po to, by zmniejszyć ryzyko kradzieży, ataków i wyeliminować możliwość uzyskania nieuprawnionego dostępu do danych.

Najczęściej występujące zagrożenia w cyberprzestrzeni

• ataki z użyciem szkodliwego oprogramowania (malware, wirusy, robaki, itp.),
• kradzieże tożsamości, kradzieże (wyłudzenia), modyfikacje bądź niszczenie danych,
• blokowanie dostępu do usług,
• spam (niechciane lub niepotrzebne wiadomości elektroniczne),
• ataki socjotechniczne (np. phishing, czyli wyłudzanie poufnych informacji przez podszywanie się pod godną zaufania osobę lub instytucję.

Sposoby zabezpieczenia się przed zagrożeniami

• Zainstaluj i używaj oprogramowania przeciw wirusom. Stosuj ochronę w czasie rzeczywistym.
• Aktualizuj system operacyjny i aplikacje bez zbędnej zwłoki.
• Aktualizuj oprogramowanie antywirusowe oraz bazy danych wirusów (dowiedz się, czy twój program do ochrony przed wirusami posiada taką funkcję i robi to automatycznie).
• Nie otwieraj plików nieznanego pochodzenia.
• Nie korzystaj ze stron banków, poczty elektronicznej czy portali społecznościowych, które nie mają ważnego certyfikatu SSL.
• Nie używaj niesprawdzonych programów zabezpieczających czy też do publikowania własnych plików w Internecie (mogą one np. podłączać niechciane linijki kodu do źródła strony).
• Skanuj komputer i sprawdzaj procesy sieciowe – złośliwe oprogramowanie nawiązujące własne połączenia z Internetem, wysyłające twoje hasła i inne prywatne dane do sieci może się zainstalować na komputerze mimo dobrej ochrony – należy je wykryć i zlikwidować.
• Pamiętaj, że żaden bank czy Urząd nie wysyła e-maili do swoich klientów/interesantów z prośbą o podanie hasła              lub loginu w celu ich weryfikacji.
• Sprawdzaj pliki pobrane z Internetu za pomocą skanera antywirusowego.
• Nie odwiedzaj stron, które oferują niesamowite atrakcje (darmowe filmiki, muzykę, albo łatwy zarobek przy rozsyłaniu spamu) – często na takich stronach znajdują się ukryte wirusy, trojany i inne zagrożenia.
• Nie wysyłaj w e-mailach żadnych poufnych danych w formie otwartego tekstu – niech np. będą zabezpieczone hasłem   i zaszyfrowane – hasło przekazuj w sposób bezpieczny.
• Nie zostawiaj danych osobowych w niesprawdzonych serwisach i na stronach, jeżeli nie masz absolutnej pewności,             że nie są one widoczne dla osób trzecich.
• Pamiętaj o uruchomieniu firewalla na każdym urządzeniu.
• Wykonuj kopie zapasowe ważnych danych.
• Zrozumienie zagrożeń cyberbezpieczeństwa i stosowanie sposobów zabezpieczania się przed zagrożeniami, to wiedza niezbędna każdemu użytkownikowi komputera, smartphona czy też usług internetowych.

Źródła informacji o cyberbezpieczeństwie

• Poradniki na rodziców i nauczycieli na stronie cyberprofilaktyka.pl, prowadzonej przez NASK – instytut badawczy podległy Ministerstwu Cyfryzacji
• STÓJ. POMYŚL. POŁĄCZ – strona internetowa kampanii mającej na celu zwiększanie poziomu świadomości społecznej i promowanie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni
• Baza wiedzy na temat cyberbezpieczeństwa na stronie Ministerstwa Cyfryzacji
• Publikacje z zakresu cyberbezpieczeństwa na stronie CERT Polska – zespołu reagowania na incydenty bezpieczeństwa komputerowego działającego w strukturach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego
• OUCH! Porady bezpieczeństwa – OUCH! to cykliczny, darmowy zestaw porad bezpieczeństwa dla użytkowników komputerów, wydawany w ramach współpracy CERT Polska i SANS Institute. Każde wydanie zawiera krótkie, przystępne przedstawienie wybranego zagadnienia z bezpieczeństwa komputerowego wraz z listą wskazówek jak można chronić siebie, swoich najbliższych i swoją organizację.